معدن‌داری امروزه یکی از کسب‌وکارهای پربازده به شمار می‌رود. رقابت برای پیشرفت و نیاز به مواد اولیه موجب شده است، استخراج مواد از دل معادن رونق بسیار زیادی پیدا کند. استخراج از معدن اگرچه روزگاری با چند کارگر و انفجارهای سطحی امکان‌پذیر بوده است؛ اما امروزه کاملاً به شکل علمی و صنعتی این کار انجام میشود. یکی از مهم‌ترین مراحل در استخراج مواد معدنی فرایند خردایش یا سنگ‌شکنی است. این عمل توسط ماشین‌ها و دستگاه‌های سنگ‌شکن صورت می‌پذیرد. در این مقاله قصد داریم تفاوت سنگ شکن فکی و ژیراتوری را برای شما بازگو کنیم.
سنگ‌شکن چه دستگاهی است؟
فرایند خردایش شامل مراحل متعددی است که اولین آن عمل سنگ‌شکنی است. در واقع سنگ‌شکنی با این هدف انجام میشود که کانی‌های باارزش از دل سنگ جدا شده و برای اهداف مشخص استفاده شود. دستگاه سنگ‌شکن، دستگاهی است که حجم سنگ‌های بزرگ کنده شده از دل کوه را کم می‌کند. معمولاً در دستگاه سنگ‌شکن شکل سنگ نیز دچار تغییر شده و محصول دستگاه به شکلی منتظم نمایان خواهد شد. دستگاه سنگ‌شکن در فرایند خردایش در دو یا سه مرحله قرار می‌گیرد که سنگ‌شکن اولیه، ثانویه و سنگ‌شکن مرحله سوم از آن جمله است. در هر مرحله از عمل سنگ‌شکنی، سنگ خردتر و جداسازی کانی‌های باارزش بیشتر انجام میشود. در سنگ‌شکنی اولیه سنگ‌ها به قطر 10 تا 20 سانتی‌متر رسیده و در سنگ‌شکنی ثانویه سنگ‌ها به قطر 0.5 تا 2 سانتی‌متر می‌رسد.
سنگ‌شکنی اولیه شامل ماشین‌آلات زیر است:
- سنگ‌شکن فکی
- سنگ‌شکن ژیراتوری
یکی از مهم‌ترین مباحث در صنعت معدن استفاده درست از دستگاه‌هاست؛ اینکه باید از چه دستگاهی استفاده شود تا بهترین محصول تولید شود. برای همین نیاز است تا با مقایسه سنگ‌شکن فکی و ژیراتوری بهترین دستگاه را انتخاب کنیم.
سنگ‌شکن فکی چیست؟
همان‌طور که از اسم دستگاه مشخص است شکستن سنگ توسط فک‌های دستگاه انجام میشود و معمولاً از این دستگاه برای خرد کردن سنگ‌های بزرگ با قطر بیش از 20 سانتی‌متر استفاده میشود. سنگ‌شکن فکی یکی از انواع سنگ‌شکن صنعتی، دارای دو فک بوده که یکی ثابت و دیگری متحرک است. قرارگیری فک‌ها نیز نسبت به یکدیگر زاویه‌دار است. فک‌ها مانند شکل V قرار گرفته که در زمان تخلیه بار بین فک‌ها، فک متحرک توسط شافت خارج از محوری که در پشت فک قرار گرفته، شروع به حرکت نوسانی (عقب و جلو می‌رود) کرده و براثر فشار فک متحرک به فک ثابت، سنگ خرد میشود. میزان ورودی مواد و قدرت ضربات به فاصله بین دو فک بستگی دارد و این فاصله مشخص می‌کند چه حجمی از مواد داخل سنگ‌شکن فکی قرار گیرد. یعنی هرچه دهانه فک‌ها بیشتر باز شود حجم بیشتری از سنگ داخل دستگاه میشود.
ذکر این نکته اساسی است که باید به متناسب بودن خروجی مواد و میزان ورودی مواد در دستگاه توجه شود. یعنی اگر حجم مواد ورودی و خروجی متناسب نیست، موجب خواهد شد که مواد بیشتر درون دستگاه قرار گرفته و سنگ ضربه بیشتری تحمل کند که همین امر موجب خرد شدن بیشتر مواد میشود.
سنگ‌شکن ژیراتوری چیست؟
ژیراسیون به معنای شعاع دوران است و ژیراتور به معنای دوار خواهد بود. سنگ‌شکن ژیراتور نوعی از سنگ‌شکن است که در مرحله اول سنگ‌شکنی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این سنگ‌شکن به دلیل آنکه در زمان خرد کردن مواد باید حرکت دورانی انجام دهد تا مواد خرد شوند به سنگ‌شکن ژیراتوری معروف است.
جهت مطالعه بیشتر در خصوص سنگ شکن فکی تک بازویی کلیک کنید.
اصول ساختمانی سنگ‌شکن ژیراتوری به این شکل است که مواد بین دو مخروط وارونه ریخته می‌شوند. این دو مخروط روی‌هم قرار گرفته‌اند. مخروط بیرونی ثابت بوده و مخروط داخلی متحرک است و مواد در فاصله بین دو مخروط ریخته میشود و بر اساس حرکت دورانی مخروط وارونه داخلی، مواد خرد می‌شوند. حرکت دورانی مخروط خارج از محور است یعنی در هر بار دوران، مخروط به یک طرف کج میشود و در نتیجه فاصله مخروط با یکی از دیواره‌های مخروط خارجی کم و با یکی از دیواره‌ها بیشتر میشود و زمانی که فاصله بین دو مخروط در یک طرف زیادتر است، مواد از همان سمت داخل مخروط میشود. حال که تعریف مشخصی از دو سنگ‌شکن پیدا کردیم، باید به تفاوت سنگ شکن فکی و ژیراتوری بپردازیم.
تفاوت سنگ‌شکن فکی و ژیراتوری
- اولین مورد از مقایسه سنگ‌شکن فکی و ژیراتوری میزان تغذیه مواد در این دو سنگ‌شکن است؛
-
در سنگ‌شکن ژیراتوری به دلیل قابلیت خوراک‌دهی مستقیم این امکان به وجود آمده است که مواد با کامیون نیز داخل دستگاه ریخته شود؛
- میزان ورودی مواد در سنگ‌شکن ژیراتوری بسیار بیشتر از سنگ‌شکن فکی است به این شکل که سنگ‌شکن ژیراتوری می‌تواند جای ده دستگاه سنگ‌شکن فکی عمل کند.
دومین تفاوت سنگ‌کن فکی و ژیراتوری نحوه خرد کردن مواد است:
- خرد کردن در سنگ‌شکن فکی با نیروی ضربه‌ای ایجاد میشود اما در سنگ‌شکن ژیراتوری مواد توسط نیروی فشاری خرد میشود.
- میزان ضربه‌ای که در سنگ‌شکن فکی به سنگ وارد میشود بیشتر از سنگ‌شکن ژیراتوری است.
در سومین مقایسه سنگ شکن فکی و ژیراتوری باید درباره راندمان و میزان کارکرد دستگاه بنویسیم:
- سنگ‌شکن فکی این امکان را ندارد که در تمام شیفت کار کند و باید در ساعاتی از روز خاموش شود؛ اما دستگاه سنگ‌شکن ژیراتوری می‌تواند بدون خاموشی در تمام ساعات کاری، بدون توقف به کار خود ادامه دهد؛
- نسبت تولید در شرایط مشابه و یکسان بین دو دستگاه به سمت سنگ‌شکن فکی غلبه خواهد کرد. یعنی در شرایط یکسان سنگ‌شکن فکی بیشتر از دستگاه ژیراتوری مواد را خرد می‌کند؛ اما سنگ‌شکن ژیراتوری دوبرابر سنگ‌شکن فکی عمل خردایش را انجام می‌دهد؛
- سنگ‌شکن ژیراتوری برای معادن و کارخانه‌هایی مفید است که میزان ورودی بسیار زیاد است یعنی امکان تأمین بیش از ۱۵۰۰ تن مواد در ساعت وجود دارد و سنگ‌هایی با قطر بیش از ۶۰ سانتی‌متر وجود دارد؛ لذا برای هر شرکتی سنگ‌شکن ژیراتوری مفید نخواهد بود.
آخرین تفاوت سنگ‌شکن فکی و ژیراتوری به هزینه‌های نگهداری دستگاه مربوط میشود.
- باتوجه به شرایط دستگاه هزینه نگهداری و تعمیرات سنگ‌شکن ژیراتوری بسیار بیشتر از سنگ‌شکن فکی است؛
- قیمت سنگ‌شکن ژیراتوری نیز بسیار بالاتر از سنگ‌شکن فکی است؛
- سائیدگی و خرابی فک در سنگ‌شکن فکی بالاتر از سنگ‌شکن ژیراتوری است.
کلام پایانی
اگر قصد خرید سنگ‌شکن فکی یا ژیراتوری را دارید بسیار مهم است که بدانید کدام سنگ‌شکن برای قرارگیری در خط برای شما مناسب است. برای همین نیاز است تا تفاوت سنگ‌شکن فکی و ژیراتوری را به خوبی بشناسید؛ اما به صورت معمول سنگ‌شکن فکی برای کارگاه‌های کوچک و سنگ‌شکن ژیراتوری برای معادن بزرگ مفید خواهد بود.
پست قبلی
پست بعدی
دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید